De psychologische typen van Jung

Al besteedt de hedendaagse psychologie nauwelijks nog aandacht aan zijn theorie, de in 1921 door Carl Gustav Jung geïntroduceerde begrippen Introvert en Extravert zijn niet meer uit ons vocabulaire weg te denken. De Zwitserse psycholoog en psychiater gebruikt ze om verschillende psychologische voorkeuren te beschrijven. En duidelijk te maken waarom mensen verschillend op situaties reageren, communiceren en relaties aangaan. Je bewust zijn van je eigen voorkeuren is een belangrijke eerste stap in je persoonlijke ontwikkeling.

Introvert en Extravert

Jung noemt Introversie en Extraversie ‘bewustzijnsinstellingen’. Ze zeggen iets over over de manier waarop mensen op ervaringen of prikkels reageren en waar ze energie van krijgen. Mensen met een voorkeur voor Introversie zijn meer op de innerlijke wereld gericht, mensen met een voorkeur voor Extraversie meer op de buitenwereld. Maar mensen zijn nooit 100% introvert of 100% extravert. Introversie en Extraversie zijn twee polen van een glijdende schaal en iedereen beweegt binnen een bepaalde bandbreedte. Metingen wijzen uit dat de meeste mensen – afhankelijk van de omstandigheden – zowel introverte als extraverte kenmerken hebben. In de ene situatie laten ze een extraverte reactie zien, in de andere een introverte. Maar je kunt niet op één moment zowel introvert als extravert reageren. Het ene kan wel vlak na het andere. Dat hangt niet alleen van de situatie af, maar ook van hoe iemand zich op dat moment voelt.  

Denken en Voelen

Mensen reageren niet alleen verschillend op ervaringen, ontdekte Jung. Ze komen ook op verschillende manieren tot beslissingen. Hij maakt een onderscheid tussen ‘hoofdtypen’ en ‘harttypen’. Het hoofdtype heeft een voorkeur voor Denken en beslist op basis van een feitelijke analyse. Het harttype heeft een voorkeur voor Voelen en beslist op basis van subjectieve waarden. Jung noemt Denken en Voelen de ‘rationele functies’. Hoewel iedereen beide functies kan inzetten, hebben we wel allemaal een voorkeur voor één van beide. En net als bij Introversie en Extraversie is ook hier sprake van een glijdende schaal en kunnen we het niet allebei tegelijk: als we een beslissing nemen, gebruiken we óf onze denkfunctie óf onze voelfunctie. 

Gewaarworden en Intuïtie

Jung ontdekte nóg een verschil, en wel in de manier waarop mensen informatie in zich opnemen en verwerken. Sommigen hebben een voorkeur voor Gewaarworden: ze gebruiken hun zintuigen om feiten te registreren en zijn vooral geïnteresseerd in het hier-en-nu. Anderen gebruiken liever Intuïtie om patronen te zien en verbanden te leggen. Zij zijn vooral geïnteresseerd in wat zou kunnen zijn. Jung noemt Gewaarworden en Intuïtie de ‘irrationele functies’. De letterlijke vertaling van zijn Zwitsers-Duitse term is ‘ratio-overstijgend’.

8 psychologische typen

Volgens Jung kun je elke functie (Denken en Voelen, Gewaarworden en Intuïtie) zowel op een extraverte als introverte manier gebruiken. Deze combinatie van bewustzijnsinstellingen en functies resulteert in 8 psychologische typen:

Van Jung naar Insights

De van oorsprong Hongaarse psychologe Jolande Jacobi, die met Jung samenwerkte en over de Jungiaanse psychologie schreef, gaf deze 8 typen in de jaren 40 een plek op een wiel. Het Insights Discovery Wiel is op dit wiel gebaseerd. Ook Insights kent 8 (primaire) typen. Bekender zijn de 4 Insights Kleuren, een combinatie van de bewustzijnsinstellingen Introversie en Extraversie en de functies Denken en Voelen.