09 januari 2020
Ongeveer 10 procent van de werkenden is met ‘mentaal pensioen’: ze zijn fysiek aanwezig op het werk, maar met hun hoofd heel ergens anders. Nog eens 25 procent balanceert op het randje. Van daaruit is het vaak maar een kleine stap naar ziekteverzuim. Hoe krijg je deze mensen (weer) gemotiveerd?
‘Mentaal gepensioneerden’ voelen zich niet verbonden met hun werk, hebben weinig interesse in leren en ervaren weinig waardering van collega’s, schrijft de Volkskrant. Volgens gezondheidswetenschapper Jenny Huijs, die op het thema promoveerde, veroorzaakt het ziekteverzuim en productiviteitsverlies. Slecht voor de werkgever en de samenleving, maar ook voor de werknemer. ‘Mensen die met mentaal pensioen zijn, missen zaken als structuur, sociale contacten en op termijn misschien wel een stabiel inkomen’, zegt Huijs. Het gaat hierbij zeker niet alleen over vijftigplussers. Het zijn net zo goed dertigers en veertigers die geen behoefte meer hebben aan persoonlijke ontwikkeling en simpelweg hun resterende tijd uitzitten.
Vooral vertrouwen krijgen is belangrijk
Jenny Huijs deed haar onderzoek onder meer bij de politie en zag dat het voor de betrokkenheid en bevlogenheid van werknemers vooral belangrijk is dat ze vertrouwen krijgen en serieus worden genomen. ‘Het maakt eigenlijk minder uit wat de interventie is om meer betrokken werknemers te krijgen, als de inbreng van het personeel maar wordt meegenomen’.
Dat is ook de ervaring van de Israëlisch-Amerikaanse gedragswetenschapper Dan Ariely, wiens bekende boek over motivatie onlangs in het Nederlands verscheen. Hij benadrukt het belang van vertrouwen om gemotiveerde werknemers te krijgen. Bureaucratie is de voornaamste drijfveerkiller, zo stelt hij. ‘Steeds meer bedrijven timmeren van alles dicht met ingewikkelde contracten, waarin staat aan welke regels werknemers moeten voldoen en wat voor boetes ze krijgen als ze zich hier niet aan houden. Hiermee zeg je als werkgever eigenlijk: we vertrouwen je intenties niet.’
Een bonus kan even het gewenste effect opleveren, maar daarna zakt de productiviteit in.
Hoe je anderen dan wel motiveert, is volgens Ariely een ingewikkelde. We gebruiken vaak externe positieve prikkels, zoals bonussen, borrels en bedrijfsuitjes om de motivatie te verhogen, maar dat is volgens hem niet effectief. ‘Een bonus kan even het gewenste effect opleveren, maar daarna zakt de productiviteit in. Je went aan het geld of denkt: ik heb de buit toch al binnen en kan wel even een dag rustiger aandoen.’ Het effect van een compliment is blijvender, zegt hij. Het draait allemaal om erkenning. ‘Als je als werknemer het gevoel hebt dat je inwisselbaar of nutteloos bent, wordt alle motivatie de kop ingedrukt.’
Wat we kunnen leren van liefdesrelaties
Dat het creëren van gemotiveerde werknemers steeds belangrijker wordt, heeft alles te maken met het informatietijdperk waarin we leven, zegt Ariely. We werken steeds meer op computers en daarbij is minder duidelijk wat we concreet doen. Hij trekt een vergelijking naar liefdesrelaties. Waarom hebben we in relaties doorgaans veel voor elkaar over, terwijl we hier niet voor betaald krijgen en er geen duidelijk contract is waarin staat wat je wel en niet voor de ander doet? ‘Dat is omdat je verbondenheid voelt, een langetermijnvisie deelt en geïnteresseerd bent in elkaar.’
Want een plek waar niemand zich gemotiveerd voelt, is een verschrikkelijke plek om te zijn.
Zo zouden werkgevers hun medewerkers ook veel meer moeten benaderen, vindt hij. Want een plek waar niemand zich gemotiveerd voelt, is een verschrikkelijke plek om te zijn. ‘Werknemers zijn niet blij, de baas is niet blij, de productiviteit is laag en het bedrijf haalt slechte resultaten. Er zijn zoveel werkplekken waar niet wordt nagedacht over motivatie. Iedereen lijdt daaronder. Dat is toch zonde?’
Je motivatie terugvinden
Volgens Insights zijn motivatie en engagement in de eerste plaats persoonlijk. Het is aan de medewerker om te ontdekken wat hij nodig heeft om zich echt betrokken te voelen bij de organisatie en bevlogenheid te ervaren in zijn werk. En ook om te begrijpen hoe aan deze behoeften kan worden voldaan. De medewerker maakt de keuze om wel of niet engaged te zijn. Maar het is aan de organisatie en haar leiders om hiervoor de juiste context te creëren.
Meer weten? Bestel gratis het magazine Insights On Topic | Employee Engagement
