Inzicht in jezelf en je potentieel

De belangrijkste relatie in je leven is die met jezelf. Vanaf onze eerste ademtocht tot onze laatste snik, brengen we 24 uur per dag en 365 dagen per jaar met onszelf door. Niemand kent onze diepste angsten, verlangens of gedachten beter dan wij zelf. Toch vinden we het vaak lastig om onszelf echt te begrijpen.

Heb je dat weleens, dat iemand je vraagt wat je wilt in het leven, of waar je écht voor staat, en dat je dan even goed moet nadenken? Terwijl je vindt dat je dat eigenlijk meteen zou moeten weten van jezelf? Zelfs als je wél een goed beeld hebt van wat je leuk/niet leuk vindt, hoe je in elkaar zit, wat je persoonlijke waarden en ambities zijn, dan is dat nog niet hetzelfde als diepgaand bewustzijn van en inzicht in jezelf.

Zelfinzicht en zelfbewustzijn zijn tegenwoordig helemaal ‘hot’. Maar waar gaat het eigenlijk over? En hoe kunnen we dat zo ontwikkelen in onszelf, dat we ons potentieel optimaal kunnen benutten?

Wat is zelfinzicht?

Zelfinzicht betekent in feite dat je jezelf heel goed kent en begrijpt. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Zelfinzicht kent namelijk vele lagen en dimensies. Zelfinzicht heeft bovendien impact op allerlei gebieden. Het is een vaardigheid die je door de jaren heen aanscherpt. Je wordt er niet mee geboren. En ook al ontwikkel je vanzelf een bepaald bewustzijn van jezelf als autonoom wezen, toch zijn zelfinzicht en zelfbewustzijn geen automatisme.

Zelfinzicht gaat niet alleen over inzicht in je persoonlijkheid, je gedrag en je waarden, maar ook in hoe die invloed hebben op ons leven, onze relaties en de mensen om ons heen.  Wat ons mensen zo interessant maakt, zijn onze verschillen. Het zou maar een saaie bedoening zijn als iedereen hetzelfde was. Dus als we mensen tegenkomen die heel anders in elkaar zitten dan wij, dan is dat een kans voor ons om te leren, om meer waardering, compassie en empathie te ontwikkelen voor anderen. En ook om onszelf beter te leren kennen.

Dimensies van zelfinzicht

Zoals gezegd, gaat zelfinzicht over meer dan jezelf kennen. Het gaat ook over de impact die je hebt op je omgeving. En over hoe je overtuigingen en gedrag je kunnen helpen of juist belemmeren in het realiseren van je potentieel.

We onderscheiden twee dimensies van zelfinzicht:

1. Interne focus: dit gaat over jezelf leren kennen én accepteren, zodat je voldoening uit je leven kunt halen, je potentieel kunt benutten en gelukkig kunt zijn.
   
   Als je veel zelfinzicht hebt, is het makkelijk om vragen te beantwoorden over wat je wilt in het leven en over wat belangrijk voor je is. Omdat je jezelf goed kent. Je durft naar je kwaliteiten én je valkuilen te kijken en van daaruit te handelen, zonder dat je ego je in de weg zit. Zelfinzicht met een interne focus betekent dat je je bewust bent van je ontwikkelpunten en dat je daar eerlijk en objectief aan werkt. Dat je niet té streng bent voor jezelf, maar ook niet in een slachtofferrol schiet.
   
   
2. Externe focus: dit gaat over inzicht in hoe je op anderen overkomt. Vaak hebben we een heel ander beeld van onszelf dan dat anderen van ons hebben, zowel in positieve als negatieve zin.
   
   Heb je weleens mensen gevraagd om jou in een paar woorden te beschrijven? En was je toen verbaasd over hun antwoorden? Accepteren dat mensen je anders zien dan dat jij jezelf ziet (zowel in positieve als negatieve zin), geeft je de kans om jezelf nog beter te leren kennen. Hoe komt het dat anderen jou zo zien? Wat zegt dat over jou? Dat wil niet zeggen dat je moet veranderen of dat je iets verkeerd doet. Alleen dat het belangrijk is om oké te zijn met dat wat jij gelooft over jezelf niet altijd overeenstemt met hoe je overkomt op anderen. Want dat verschil ontstaat vaak als we bang zijn om trouw te zijn aan onszelf of aan hoe we ons voelen. We laten dan vaak gedrag zien dat volgens ons ‘correct’ is en/of van ons wordt verwacht, in plaats van dat we laten zien wie we werkelijk zijn.

Waarom is zelfinzicht zo belangrijk?

 Zelfinzicht is een van de belangrijkste vaardigheden die je kunt hebben. Het helpt je te begrijpen wie je bent en wat je nodig hebt voor een authentiek en gelukkig leven. Het helpt je ook om anderen meer te waarderen en te begrijpen, wat je relaties zeker ten goede komt. Na een rare en ongemakkelijke tijd, sta je misschien even stil bij jezelf en je (werkende) leven. Hoe ziet jouw nieuwe wereld eruit? Waar kom je vandaan? Waar wil je naartoe?

Verdiept zelfinzicht helpt je om dit soort vragen makkelijker te beantwoorden.