Perceptie: het oneens zijn en toch allebei gelijk hebben

‘Ik zie dat anders’, zeg je vaak als je het met iemand oneens bent. En daarmee sla je de spijker op zijn kop: dat jij een andere mening hebt of een andere reactie laat zien, heeft alles te maken met jouw perceptie, met de manier waarop jij de wereld waarneemt. Ieder van ons ziet, hoort, ruikt, voelt en proeft wat anders. Kijkt door een andere bril. Onenigheid, conflicten, miscommunicatie: het is allemaal te herleiden tot verschillen in perceptie. Je daar bewust van zijn is het begin van persoonlijke ontwikkeling en effectiviteit.

Wat is perceptie?

Perceptie betekent letterlijk waarneming. En al streven we op allerlei terreinen naar een zo groot mogelijke objectiviteit, waarneming is in wezen subjectief, oftewel persoonlijk. Ieder van ons ziet andere dingen en ziet de dingen anders. We zien andere dingen omdat we selectief waarnemen: we zien maar een stukje van de werkelijkheid, nemen maar een beperkt deel van alle aangeboden informatie bewust waar. De reden daarvoor is simpel: als we alles zouden waarnemen, werden we knettergek. We zien de dingen anders omdat alles wat we waarnemen wordt gefilterd door een soort innerlijke zeef. Het NLP Communicatiemodel geeft mooi weer hoe externe gebeurtenissen door onze persoonlijke interne filters gaan. Ze worden beïnvloed door (o.a.) onze ervaringen, beslissingen, waarden en overtuigingen.

Wie heeft gelijk? 

Het plaatje hiernaast heb je waarschijnlijk al vaker gezien. Als mensen het voor het eerst zien, ontstaat er bijna altijd discussie: sommige mensen zien een jonge vrouw, andere een oude vrouw. Als ze het er even samen over hebben, kunnen ze doorgaans ook zien wat de ander ziet. En zijn ze zelfs in staat om tussen de oude en jonge vrouw te switchen. Want inderdaad: je kunt dit plaatje op verschillende manieren waarnemen. De moraal van dit korte verhaal: twee mensen kunnen naar hetzelfde kijken, het niet met elkaar eens zijn en toch allebei gelijk hebben.

Hoe helpt dit je om effectiever te worden?

Inzicht in perceptie is een eerste stap voor inzicht in jezelf en anderen. Het leert je: 

• waarom mensen een gebeurtenis verschillend interpreteren, er verschillende conclusies aan verbinden, er verschillend op reageren en zich tot slot verschillend gedragen
• dat verschillende percepties, interpretaties, conclusies, reacties en gedrag ‘juist’ kunnen zijn.

Dit resulteert in begrip en waardering voor de ander, een essentiële voorwaarde voor positieve relaties. Het zorgt er ook voor dat je in je communicatie en interacties rekening gaat houden met de unieke kijk van de ander en leert afstemmen op persoonlijke voorkeuren. Het maakt je communicatie en interacties effectiever.

Inzicht in voorkeuren

De volgende stap is inzicht in voorkeuren. Insights maakt het makkelijk om persoonlijke voorkeuren te herkennen, zowel bij jezelf als bij anderen. We doen dit door voorkeuren te koppelen aan kleuren.