17 november 2020
In tijden van grote verandering, onzekerheid en stress is het heel normaal om momenten te hebben waarop je het allemaal ook niet meer weet. Daar kun je op twee manieren mee omgaan: niks meer doen en wachten op wat er gaat komen. Of focussen op de dingen waar je wél invloed op hebt en daar verantwoordelijkheid voor nemen. De eerste respons is die van reactieve mensen, de tweede die van proactieve, schrijft leiderschapsgoeroe Stephen Covey. Proactiviteit is de eerste van zijn wereldberoemde ‘7 eigenschappen van effectief leiderschap’.
Proactieve mensen zijn zich bewust van het menselijk vermogen om te kiezen hoe je op een bepaalde situatie reageert, betoogt Covey. Ze nemen verantwoordelijkheid voor hun leven, waarbij hun gedrag wordt bepaald door wat ze belangrijk vinden - door hun waarden. Waar reactieve mensen sterk worden beïnvloed door de omstandigheden en hun sociale omgeving, scheppen proactieve mensen hun eigen situatie. ‘Als het goed weer is, voelen reactieve mensen zich goed. Als het slecht weer is, presteren ze minder’, geeft Covey als voorbeeld. ‘Als proactieve mensen het belangrijk vinden om goed werk te leveren, laten ze dat niet van het weer afhangen.’
Cirkel van betrokkenheid - cirkel van invloed
Je kunt je meer bewust worden van je proactiviteit door te kijken naar de dingen waar je de meeste energie in steekt. We zijn bij allerlei zaken in meer of mindere mate betrokken: onze gezondheid, onze kinderen, de situatie in de wereld, problemen op het werk, enzovoort. Al die dingen bevinden zich binnen onze cirkel van betrokkenheid. Maar op sommige kunnen we niet echt invloed uitoefenen en op andere wel. Die zaken waar we wel wat over te zeggen hebben, kunnen we nog eens binnen een kleinere cirkel plaatsen: onze cirkel van invloed.
Positieve energie vergroot cirkel van invloed
Proactieve mensen richten zich vooral op hun cirkel van invloed en spannen zich in voor zaken waar ze echt iets aan kunnen doen. Daarmee creëren ze positieve energie die hun cirkel van invloed vergroot. Reactieve mensen richten zich vooral op hun cirkel van betrokkenheid. Ze focussen op problemen in hun omgeving en op omstandigheden waar ze niets aan kunnen veranderen. Ze beschuldigen anderen, voelen zich steeds meer slachtoffer en creëren veel negatieve energie. Omdat ze de dingen waar ze echt invloed op kunnen uitoefenen verwaarlozen, wordt hun cirkel van invloed steeds kleiner.
Waar je geen invloed op hebt:
- wat er om je heen gebeurt / hoe dingen zich ontwikkelen
- wat andere mensen denken, hoe ze zich gedragen en met hun emoties omgaan
- dat je af en toe fouten en verkeerde keuzes maakt
Proactief = fouten erkennen en ervan leren
Stephen Covey noemt het besef dat eenmaal gemaakte fouten tot de cirkel van betrokkenheid horen, misschien wel de belangrijkste vorm van proactiviteit. Eenmaal gemaakte fouten kun je niet meer ongedaan maken, evenmin als de gevolgen ervan. Maar je kunt een fout wel onmiddellijk erkennen en ervan leren. Dát is een proactieve benadering.
Wél invloed op je persoonlijke leiderschapsstijl
Op het verloop van de huidige crisis heb je als leidinggevende geen invloed. Waar je wél invloed op hebt, is de manier waarop je leidinggeeft en de Insights Kleuren die je daarbij inzet. Je leest er meer over in ons gratis e-book ‘Leidinggeven op afstand: Effectieve leiders zijn zelfbewuste leiders’.
