Effectief samenwerken in teams met hoge culturele diversiteit

Ieder team is uniek, zowel qua opbouw als qua opdracht. De achtergronden en competenties van teamleden zijn altijd een diverse mix, en ook de doelstellingen lopen per organisatie en afdeling uiteen. Voor alle leiders keert één doelstelling desondanks bij vrijwel ieder team terug: de wens om effectiever samen te werken. Een helder beeld van de onderlinge verschillen in het team kan hierbij bijzonder behulpzaam zijn – wederzijds begrip is een solide basis voor optimale samenwerking. De vraag is echter of de gangbare praktijk bij teams met een hoge culturele diversiteit een sluitende oplossing biedt.

Culturele diversiteit en leiderschap

Globalisering en de opkomst van multinationals hebben ertoe geleid dat leidinggevenden steeds meer te maken hebben met teams met een hoge culturele diversiteit. Deze diversiteit kan in een professionele omgeving leiden tot onbegrip. Teamleden wijzen culturele verschillen dan ook vaak aan als bron van ineffectiviteit. Moderne leiders zijn zeer welwillend om deze visie te ondersteunen, met als gevolg dat er veel tijd en geld besteed wordt aan cultuurtrainingen en workshops. Deze aanpak leidt helaas niet altijd tot de gewenste resultaten. Hoe kan dat, wanneer cultuurverschillen zo duidelijk herkenbaar zijn? 

Waarom focussen op culturele verschillen niet werkt  

Het antwoord ligt in de beperkte resolutie van deze verschillen. Cultuur is een ‘globaal’ kenmerk: binnen de piramide van Hofstede wordt de term toegekend aan bevolkingsgroepen en maatschappijen. Voor het team als kleine groep individuen is de culturele insteek een te algemene, die bovendien het risico op stereotypering met zich meebrengt. Daar komt bij dat de praktijk uitwijst dat teamleden soms beter samenwerken met collega’s uit andere culturen dan met hun eigen cultuurgenoten. Anders gezegd: eenzelfde culturele achtergrond is absoluut geen garantie voor een prettige samenwerking, effectieve communicatie en onderling vertrouwen.

Bij teamontwikkeling focussen op persoonlijkheid

Leidinggevenden moeten de weg naar teameffectiviteit daarom niet zoeken in onze cultuur, maar juist in onze persoonlijkheid. Ieder individu heeft unieke voorkeuren, kwaliteiten, beperkingen en stijlen die samenhangen met zijn of haar persoonlijkheidstype. Een gemeenschappelijke taal die deze bespreekbaar maakt, biedt dan ook betere kansen voor wederzijds begrip. Door de focus bij teamontwikkeling op persoonlijkheidskenmerken te leggen, worden de verschillen waarmee teamleden worden geconfronteerd zowel op individueel niveau als op groepsniveau inzichtelijk gemaakt. Deze benadering biedt multiculturele teams een wereld van mogelijkheden.

Inzicht in persoonlijke drijfveren

Leidinggevenden van teams met hoge culturele diversiteit moeten werken aan de teamdynamiek door inzicht in persoonlijke drijfveren van teamgenoten te verkrijgen. Onvoldoende aandacht hiervoor zet een team bij de start van een project al op achterstand. Stap weg van de negatieve vervormingen binnen de culturele context en besteed vanaf de start aandacht aan het persoonlijk en buiten de werkvloer leren kennen van elkaar. Dat vertaalt zich altijd positief terug in de resultaten. 

Helder teamdoel

Medewerkers die elkaars persoonlijke verschillen herkennen en benutten, kunnen beter samen presteren. Naast de persoonlijke drijfveren moet een helder teamdoel centraal staan, waarbinnen deze drijfveren worden erkend en gerespecteerd. Dan is het mogelijk om als één multicultureel team de projectdoelen te halen en succesvol te zijn.