27 november 2018
De economie blijft groeien, er wordt weer volop geïnvesteerd en niet alleen in Rotterdam of langs de Amsterdamse Zuidas verrijst de ene na de andere indrukwekkende kantoor- of woontoren. In de wereld van Engineering & Construction is het, na de magere jaren, flink aanpoten om de opdrachten en deadlines te kunnen bijbenen. Nederland heeft een naam hoog te houden als het gaat om het ontwerpen en realiseren van indrukwekkende projecten in de bouw en infrastructuur. Hoe kunnen betrokken bedrijven de projectteams optimaal laten presteren?
Het zijn – soms internationale – ondernemingen, die vaak eigen opleidingsprogramma’s hebben voor hun ingenieurs en andere professionals. Er wordt praktijkervaring opgedaan en de theorie wordt bijgespijkerd. Ik kom regelmatig bij zulke bedrijven en wat me dan opvalt, is dat de projecten weliswaar groot, indrukwekkend en kostbaar zijn, maar dat er vaak weinig aandacht is voor de mensen en teams die deze projecten moeten realiseren.
Gebrek aan onderling vertrouwen
Projecten lopen zelden uit de rails vanwege ontoereikend vakmanschap of falende techniek. Nee, als het spaak loopt, komt dat doordat mensen langs elkaar heen werken, elkaar niet begrijpen, niet kunnen omgaan met de stress van de grote belangen, conflicten krijgen enz. Kortom: het schort aan goede communicatie, aan goede samenwerking, aan onderling vertrouwen. En als het dan mis gaat, wordt opeens alles van stal gehaald om een conflict op te lossen of een team weer op de rails te krijgen. Vaak is het vertrouwen dan al zo geschaad, dat dit niet meer lukt. Los van het menselijk leed, kosten zulke situaties de onderneming veel geld – denk aan vertraging van het project – en dan laat ik de reputatieschade nog buiten beschouwing.
Menselijke factor bepalend voor welslagen project
Dat grootschalige projecten complex zijn is een open deur. En iedereen begrijpt ook dat zulke projecten om goede samenwerking vragen van een grote groep uiteenlopende professionals met verschillende disciplines (van ontwerpfase tot de bouw en ingebruikname) en uit diverse culturen. Ik ben ervan overtuigd dat de menselijke factor de meest kritische factor is voor het welslagen van een project – binnen het budget, binnen de tijd en met constructieve samenwerking binnen teams en tussen de partijen. Als je bij aanvang van een groot project niet investeert in die menselijke factor en teamontwikkeling is dat een kwestie van ‘penny wise and pound foolish’. Preventief onderhoud is nu eenmaal goedkoper dan reparatie achteraf.
Diversiteit in (werk)culturen
Hoe vaak zie je niet dat projectmanagers in Engineering & Construction halverwege het project tot het inzicht komen dat het toch wel erg ingewikkeld is om te werken met een team dat is samengesteld uit gedetacheerde professionals van consortium-partners, vertegenwoordigers van de opdrachtgever en – zeker bij grote projecten – engineers die uit verschillende landen komen en elkaars (werk)cultuur niet begrijpen. Geef maar eens leiding aan zo’n team, stem dan maar af hoe om te gaan met direct reports, met interfaces, met andere disciplines, met tijdsplanning en met people management.
Kunnen omgaan met stress en feedback
Gebrekkige cohesie in grote projectteams frustreert vaak de voortgang en het eindresultaat. Je kunt vakinhoudelijk nóg zo goed zijn als projectmanager, dat volstaat niet. Wat je nodig hebt om als projectteam goed te functioneren, is inzicht in elkaars persoonlijkheden, culturele verschillen en tegengestelde belangen. Ook kunnen omgaan met stress en feedback is keihard nodig om resultaat te kunnen boeken.
Investeren in teamontwikkeling
Samenwerking in complexe projectteams komt alleen goed uit de verf als projectleden elkaar voldoende kennen en zo relaties op basis van vertrouwen kunnen aangaan. Dat vereist dat alle partijen (de grote ingenieursbureaus, de bouwondernemingen én de opdrachtgevers) oog hebben voor het belang van een sterk projectteam. Want het is niet zo dat een team dat bestaat uit vakinhoudelijke sterke professionals vanzelf goed werk levert. Je moet echt investeren aan de voorkant, in teamontwikkeling. En dat gaat al heel lang veel verder en dieper dan samen vlotten bouwen en een biertje drinken. Zo is leren omgaan met en geven van feedback bijvoorbeeld van groot belang. Hetzelfde geldt voor dealen met stresssituaties, waarmee teamleden in intensieve en langdurige trajecten constant worden geconfronteerd. Medewerkers die elkaars persoonlijke gedragsvoorkeuren en beperkingen kennen en benutten, kunnen beter samen presteren, ook onder druk. Medewerkers durven elkaar aan te spreken op gedrag en er zijn minder conflicten.
Kleine investering, groot rendement
Op deze manier investeren in je mensen, is als percentage van de bouwsom vaak te verwaarlozen. En het rendement is omgekeerd evenredig groot. Schade door fouten of vertragingen kost al snel miljoenen. De wereld van de baggeraars, bouwers en ingenieursbureaus is er een van stoere kerels. Althans, dat is het imago. Zou het dan, anno 2018, nog steeds zo zijn dat in die macho-wereld niet wordt gezien dat investeren in een goed communicerend en samenwerkend team juist enorme winst oplevert?
