In 2020 eindelijk naar een 4-daagse werkweek?

Gaat het dit jaar dan eindelijk gebeuren? Gaan we 4 dagen werken in plaats van 5 mét behoud van salaris? Steeds meer bedrijven en werknemers wereldwijd lijkt het wat, schrijft het AD. Kersverse premier van Finland Sanna Marin is in ieder geval voor. Ze diende onlangs een wetsvoorstel in om de 4-daagse werkweek met dagen van 6 uur in haar land officieel te maken. Krijgt de verkorte werkweek ook hier voet aan de grond? 

Betere prestaties

Niet alleen in Finland ziet men wat in een minder lange standaard werkweek. Uit onderzoek van loonstrookverwerker ADP blijkt dat de helft van Europese werknemers het liefst 4 in plaats van 5 dagen zou werken. Wereldwijd experimenteren bedrijven al met aangepaste werktijden. Het Nieuw-Zeelandse bedrijf Perpetual Guardian werd eind 2018 wereldnieuws toen ceo Andrew Barnes besloot over te stappen op een proef met een verkorte werkweek. Het personeel bleek daarmee niet alleen tevredener, maar bovendien - met enige aanpassingen in de werkwijze - ook nog beter te presteren. In ons eigen land gaat brand communicatiebureau Loyals experimenteren met een focusdag: één dag per week waarin de medewerkers zich helemaal kunnen opladen. Ieder op zijn eigen manier. 

Betere werk-privébalans

Ook de multinationals lijken langzaam overstag te gaan. Om de werk-privébalans van het personeel te verbeteren, gaf Microsoft Japan vorig jaar alle 2280 werknemers een maand lang iedere vrijdag vrij. Het resultaat? De productiviteit van het personeel steeg in deze periode met bijna 40 procent, meldde het bedrijf.

Hoe zit dat hier? Volgens Piet Fortuin, voorzitter van vakbond CNV, zal de 4-daagse werkweek ook in Nederland langzaamaan de nieuwe norm worden. ‘We zijn als maatschappij in een ratrace terechtgekomen waar we uit moeten’, stelt Fortuin. ‘Maar dat gaat niet in 2 of 3 jaar lukken. Het is een proces van jaren, iets waar we in stapjes naartoe moeten werken.’

Meer creativiteit

Arbeidspsycholoog Jaap van den Broek ziet vanuit het oogpunt van productiviteit wel heil in een kortere werkweek. ‘Een langere pauze tussen de werkdagen heeft als voordeel dat je veel beter kunt afschakelen. Juist dan ontstaan de beste ideeën’, zegt Van den Broek. En hij wijst op een economisch pluspunt: ‘Veel jonge gezinnen betalen zich blauw aan kinderopvang. Als ouders allebei 1 dag minder werken, scheelt dat gigantisch in de kosten.’

Toch wordt het idee van de standaard werkweek van 4 dagen niet overal met gejuich ontvangen. Piet Fortuin: ‘Veel Nederlandse werkgevers zeggen: we moeten juist meer gaan werken. Die denken: als we met elkaar maar meer uren maken, dan neemt de arbeidsproductiviteit vanzelf toe.’

SCP-onderzoeker Edith Josten promoveerde in 2002 op de werkweek van 4 keer 9 uur. Uit dat onderzoek bleek dat de gecomprimeerde werkweek voor kantoorpersoneel en werknemers in de industrie weliswaar gunstig uitpakt, maar niet voor elke beroepsgroep haalbaar is. Een werkweek van 4 x 9 leidde in de zorg bijvoorbeeld tot afnemende prestaties en een verslechterde gezondheid van personeel.

Juist meer werkdruk als we allemaal minder werken? 

Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt bij Tilburg University, waarschuwt voor het tegengestelde effect van een kortere werkweek. ‘De werkdruk is met name zo groot omdat er zoveel parttime werkenden zijn. Als we allemaal minder werken, neemt die druk juist toe.’

De oplossing voor een hoge werkdruk is volgens de hoogleraar juist méér uren werken, vooral in sectoren die kampen met fikse personeelstekorten, zoals het onderwijs en de zorg. ‘Het onderwijs gaat niet zeggen, als jullie 34 uur gaan werken betalen we jullie voor 36 uur. Het probleem is juist dat ze te weinig personeel hebben en dat een groot deel van het zittend personeel deeltijd werkt.’

In Nederland zet Achmea als eerste grote bedrijf stappen richting een verkorte werkweek. De 13.000 werknemers van Achmea krijgen vanaf 2021 een 34-urige werkweek met behoud van salaris. CNV-er Fortuin noemt die ontwikkeling ‘zeer veelbelovend’ en heeft er vertrouwen in dat andere grote bedrijven op den duur volgen. ‘Als er één schaap over de dam is, dan volgen er meer.’

Optimaal presteren gaat om zoveel meer dan een verkorte werkweek

1 dag in de week om jezelf weer helemaal op te laden, zoals brand communicatiebureau Loyals dat doet: bij Insights zijn we helemaal vóór. Of ze die dag besteden aan een opleiding, aan bierbrouwen of familiebezoek mogen de Loyals helemaal zelf weten. En daarmee slaan ze wat ons betreft de spijker op z’n kop. Want wat mensen nodig hebben om die andere 4 dagen optimaal te presteren, is voor iedereen anders. En gaat behalve over de mogelijkheid om op te laden en jezelf te ontwikkelen, natuurlijk ook over (bijvoorbeeld) betekenisvol werk doen en fijne relaties met collega’s en leidinggevenden. Je leest er alles over in ons magazine Van zelfinzicht naar werkgeluk.

Bron: AD