Shotje dopamine voor meer werkgeluk
18 september 2017
Was het maar zo eenvoudig: bij tegenvallende resultaten of ontevreden klanten met het hele team aan de dopamine voor meer werkgeluk. Want wie werkgeluk ervaart, presteert beter. Toch kun je als leidinggevende het dopamineniveau van je medewerkers wel degelijk beïnvloeden. Om te begrijpen hoe dit werkt, kijken we naar beloning en bedreiging op het werk.
Over dopamine
Dopamine is een neurotransmitter: een chemische stofje dat in de hersenen wordt geproduceerd en voor de overdracht van zenuwprikkels zorgt. Het zorgt voor gevoelens van blijdschap en genot en wordt daarom ook wel het 'gelukshormoon' genoemd. Dopamine werkt als een beloning voor je gedrag, zodat je gestimuleerd wordt om dit gedrag te herhalen.
Werkgeluk versus werkstress
Bewust én onbewust scan je voortdurend je omgeving op mogelijke beloningen en bedreigingen. Is er uitzicht op een beloning, dan gaat je dopaminespiegel omhoog. Bij een bedreiging gaat die omlaag. Op het werk gaat dat net zo. Volgens neurowetenschapper David Rock, schrijver van Your Brain at Work, kunnen mensen zich op het werk vooral op de volgende vijf gebieden bedreigd of beloond voelen: status, zekerheid, autonomie, het gevoel erbij te horen en het rechtvaardigheidsgevoel.
Negatieve feedback: bedreiging op 5 gebieden
In de praktijk ziet dat er bijvoorbeeld zo uit:
- Je baas geeft je negatieve feedback: deze bedreigt je status.
- Zijn oordeel kan gevolgen hebben voor je beloning en/of functie en bedreigt daarmee je gevoel van zekerheid en autonomie.
- Je ervaart de feedback als unfair (een bedreiging van je rechtvaardigheidsgevoel).
- Maar als je te fel protesteert, brengt dit jullie relatie in gevaar. En daarmee wordt je gevoel erbij te horen bedreigd.
Al deze bedreigingen kunnen je dopamineniveau verlagen. Omgekeerd kun je je – als je positieve feedback krijgt – op al deze gebieden beloond voelen, waardoor je dopamineniveau stijgt.
Continu waarderende feedback geven
Wil je dergelijke dopamine-downers bij je medewerkers voorkomen? Rock heeft een 'eenvoudige' oplossing: schaf het jaarlijkse beoordelingsgesprek af en voer een 'feedbackcultuur' in, waarbij continu en vanuit alle rollen vooral waarderende feedback wordt gegeven.
Zo zorg je voor engagement
Het mooist is natuurlijk als je voor een structurele toevoer van dopamine kunt zorgen. Hoe? Door je medewerkers aan zinvolle projecten te laten werken. Dit heeft een positief effect op alle 5 de gebieden van Rock: het verhoogt de status, geeft zekerheid, projectleiders ervaren autonomie, maar hebben tegelijkertijd anderen nodig om hun projectdoelen te bereiken (gevoel van erbij horen) en een zinvol project strookt met het rechtvaardigheidsgevoel van mensen. Voor organisaties is het dan ook verstandig om 'werken aan een betere toekomst' op te nemen in de strategie. Binnen zo'n strategie kunnen veel mensen aan zinvolle projecten werken, waardoor ze zich engaged voelen en werkgeluk ervaren.
Meer lezen?
Download gratis Fons Feekes e-book Leidinggeven voor gelukzoekers | Wat leiders kunnen leren van de neurowetenschappen
Of lees zijn andere blogs:
