Elke Geraerts: 'We moeten met ons brein aan de slag'
07 september 2020
Virtueel werken: sinds corona draaien we onze hand er niet meer voor om. Maar wie succesvol wil zijn in de nieuwe wereld van werk komt er niet met digitale vaardigheden alleen. Die moet met zijn brein aan de slag. Neuropsycholoog en bestsellerauteur Elke Geraerts vertelt hoe.
We spraken Elke Geraerts enige tijd vóór corona, naar aanleiding van de publicatie van haar nieuwste boek Authentieke Intelligentie. Het maakt wat ze ons leert niet minder relevant. Haar boodschap: als we de grote uitdagingen van deze tijd het hoofd willen bieden, moeten we met ons brein aan de slag.
Angst voor Artificial Intelligence is nergens voor nodig
In haar eerdere boeken Mentaal Kapitaal en Het Nieuwe Mentaal beschreef ze hoe we ons brein kunnen wapenen tegen stress en burn-out. En leerde ze ons meer rekening te houden met de behoeften van ons brein. 'Stress en burn-out blijven een uitdaging,’ antwoordt ze op de vraag naar het waarom van haar derde boek. ‘Maar mensen maken zich vooral zorgen over de snelle technologische veranderingen. Ze zijn bang dat hun baan over een paar jaar niet meer zal bestaan of overgenomen is door computers of robots.’ Die angst voor Artificial Intelligence is nergens voor nodig, zegt Elke. Want het menselijk brein kan dingen die machines nooit zullen kunnen. Deze bijzondere kwaliteiten van ons brein moeten we dan wél versterken.
We zeggen te makkelijk: zo ben ik nu eenmaal
Een van die kwaliteiten is ons vermogen om te herprogrammeren. We beschikken allemaal over de mentale kracht om ons leven een nieuwe wending te geven of zelfs de breininstellingen te wijzigen. Dat begint met eigenaarschap pakken: je bewust zijn van de kracht van je brein en je vermogen om dat brein te versterken. Elke: ‘We zeggen te makkelijk: zo ben ik nu eenmaal, terwijl onderzoek voldoende aantoont dat ons brein kneedbaar is. Ik vergelijk het brein met een jungle. Het heeft een aantal ingesleten paden – de gewoontes van jaren. Wil je een nieuwe gewoonte aanleren, dan moet je stukje bij beetje, met kleine doelen, een nieuw pad hakken. Als je met die nieuwe gewoonte stopt, groeit je brein net zoals die jungle ook heel snel weer dicht.’
We beschikken allemaal over de mentale kracht om ons leven een nieuwe wending te geven of zelfs de breininstellingen te wijzigen.
Chimpansee op de ja-snelweg
Stap twee is doen en daar is wilskracht voor nodig – ook iets waarover alleen wij mensen beschikken. In de toekomst wordt die wilskracht alleen maar belangrijker. ‘Mede door Artificial Intelligence is er een soort ja-snelweg ontstaan: het antwoord op bijna alles is ja. Nieuw vriendschapsverzoek? Accept. De volgende aflevering bekijken? Ja. De chimpansee in ons geeft toe aan al die impulsen, zonder er zelfs maar bij stil te staan waar hij ja tegen zegt. Zo worden we voortdurend afgeleid van wat er werkelijk toe doet. Als we een kans willen maken tegenover computers, moeten we vaker de mens in ons laten spreken en met voldoende wilskracht nee zeggen. Pas als we dat kunnen, ontstaat er ruimte om ja te zeggen tegen de dingen die we belangrijk vinden.’
Belangrijker dan ooit om je drijfveren, passies en talenten te kennen
Een andere unieke menselijke eigenschap is ons vermogen om authentieke relaties op te bouwen. Ook dat kunnen we verder ontwikkelen. Door in te zetten op vertrouwen, maar ook door te streven naar de integratie van werk en privéleven. ‘Alleen als je je werk toelaat in je leven en je leven in je werk, ben je één persoon en kun je diep doordringen tot jezelf en anderen’, legt Elke uit. ‘Maar dan moet je wel goed weten wie je bent. In dit tijdperk van Artificial Intelligence is het belangrijker dan ooit om je drijfveren, passies en talenten te kennen en te weten hoe je die het beste kunt inzetten – opnieuw en opnieuw en opnieuw. De tijd dat je het leven kunt opdelen in studie, carrière en pensioen is voorbij. Levens zullen uit verschillende fasen bestaan, waarin je minstens elke tien jaar een reset maakt’.
Opnieuw nadenken over de invulling van ons werk
Behalve tot het onder de loep nemen van onze drijfveren, passies en talenten, dwingt Artificial Intelligence ons om opnieuw over de invulling van ons werk na te denken. Organisaties raadt Elke onder andere aan om de creativiteit en verbeelding van medewerkers te stimuleren. ‘Creativiteit wordt op dit moment op de arbeidsmarkt nauwelijks op waarde geschat. Bij veel bedrijven zitten creatieve mensen op niet-creatieve posities. En omdat ze hun creativiteit niet kwijt kunnen, raken ze opgebrand; zo raakt veel creatief kapitaal verloren. Met creativiteit gaan we uiteindelijk het verschil maken.’
Succesvol in een digitale toekomst: begin bij jezelf
We beschikken allemaal over de mentale kracht om ons leven een nieuwe wending te geven, zegt Elke Geraerts. Wie had gedacht dat die ‘nieuwe wending’ in zo korte tijd voor zoveel mensen bittere noodzaak zou worden? Door de crisis raakte de digitalisering van werk in een stroomversnelling. Mensen die nul ervaring hadden met remote working, switchen inmiddels met het grootste gemak van Zoom-meeting naar Skype-sessie. Betekent dat ook dat ze niet langer bang zijn voor wat de digitale toekomst brengt? Feit blijft dat om succesvol te zijn in een continu veranderende omgeving, er heel wat meer nodig is dan het ontwikkelen van digitale skills alleen. De echte verandering gaat over menselijk gedrag. Je leest er alles over in ons gratis e-magazine Succesvol in een digitale toekomst: begin bij jezelf.
